"Polskie Termopile", seria srebrnych monet kolekcjonerskich

Memoria dura petram mawiali Starożytni. Tak już ukształtowały się losy naszego Kraju, że patrząc we wrześniu na kalendarz niemal każdego dnia  przypominamy sobie o wydarzeniach, które rozgrywały się w pierwszych dniach II Wojny Światowej. Dzień 7 września nieodłącznie wielu z nas kojarzy się z rozpoczęciem tzw. Obrony Wizny (7-10 IX 1939 r.), a myśląc o Wiznie nie sposób pominąć jednej ze współczesnych serii lustrzanek NBP jaką jest seria Polskie Termopile. Temat jest tym bardziej aktualny jeżeli weźmiemy pod uwagę, że już jutro tj. 8 września 2021 r.  NBP wyemituje kolejną (ostatnią) monetę z serii – 20 zł Dytiatyn.

            Bardzo ogólnie pisząc seria Polskie Termopile przedstawiać ma wydarzenia w trakcie których polscy żołnierze stawiali czoła wielokrotnie liczniejszym wojskom przeciwnika. Powszechnie przyjmuje się, iż „w skład” bitew zaliczanych do Polskich Termopil wchodzi pięć bitew: pod Hodowem, pod Węgrowem, pod Zadwórzem, pod Dytiatynem i pod Wizną. Stąd też serię tę uznać trzeba za serię pięcioelementową.

Wszystkie dotychczas wyemitowane monety z serii posiadają te same parametry, tj. są to monety o nominale 20 zł z jednakowym awersem (oczywiście z różnymi rocznikami J ) zaprojektowanym przez Panią Urszulę Walerzak, który przedstawia wyobrażenie bogini Ateny,   wybite stemplem lustrzanym w srebrze próby 925. Każdy krążek waży 28,28 grama i ma średnicę 38,61 mm. Boki (rant) są gładkie.  

Polskie Termopile zainicjowane zostały emisją z roku 2017  - Zadwórze 17 VIII 1920 (upamiętniającą wydarzenia z czasów wojny polsko-bolszewickiej) w nakładzie do 18 000 sztuk. Rewers (projektant – Pani Urszula Walerzak) przedstawia wizerunek Konstantego Zarugiewicza (poległego w czasie bitwy jednego z Orląt Lwowskich, którego matka miała tragiczny zaszczyt wyboru trumny żołnierskiej złożonej następnie w Grobie Nieznanego Żołnierza) oraz wyobrażenie Orderu Virtuti Militari.

20 zł, Zadwórze

            Emisja drugiej monety z serii z roku 2018 (nakład (do) 18 000 szt.) upamiętnia bitwę po Hodowem stoczoną 11 czerwca 1694 r. przez wojska koronne z wojskami tatarskimi. Na rewersie (projektant – Pani Dominika Karpińska-Kopiec) przedstawiono wizerunek husarza w pełnej zbroi na tle szkicu ukazującego obwarowania garnizonu Okopów św. Trójcy.

20 zł, Hodów

Trzecią monetą z serii jest 20 zł z roku 2019 – będąca spiritus movens  niniejszego wpisu -  Wizna 7-10 IX 1939 r. Bitwa, która przeszła do historii z uwagi na ogromną dysproporcję walczących tj. ok 350 żołnierzy polskich naprzeciw ok 40 000 żołnierzy niemieckich pod dowództwem gen. Heinza Guderiana.  Rewers (projektant - Pani Anna Wątróbska-Wdowiarska)  przedstawia wizerunek majora (w czasie bitwy w stopniu kapitana) Władysława Raginisa  na tle tzw. schronu Raginisa nieopodal Góry Strękowej (na szczycie tego wzniesienia do dziś znajdują się ruiny umocnień z których dowodził Raginis). Moneta została wyemitowana w nakładzie (do) 15 000 sztuk. 

20 zł, Wizna

W roku 2020 wyemitowano kolejną monetę upamiętniającą wydarzenia z tym razem z czasów Powstania Styczniowego – Węgrów 3 II 1863.   Bitwa pod Węgrowem znalazła swoje miejsce w historii z uwagi na szarżę polskich kosynierów na uzbrojone w armaty wojska carskie. Rewers (projektant – Pan Grzegorz Pfeifer) przedstawia fragment anonimowej litografii wiedeńskiej „Bitwa pod Węgrowem” oraz opatrzony jest napisem Jan Matliński „Sokół” (Matliński był jednym z dowódców polskich oddziałów). Emisja tej monety zasługuje na uwagę także pod kątem wielkości nakładu, bowiem podawana przez NBP wielkość emisji wynosi (do) 10 000 sztuk tj. znacznie niżej od poprzednich monet z serii.

20 zł, Węgrów

Ostatnią monetą z serii Polskie Termopile jest 20 zł – Dytiatyn 16 IX 1920, która ma zostać wprowadzona na rynek kolekcjonerski w dniu 8 września 2021 r. Emisją tą NBP powraca do wydarzeń z czasów wojny 1920 r. i starcia w trakcie którego oddziały polskie pod dowództwem kapitana Adama Zająca broniły swych armat po wyczerpaniu zapasów amunicji w walce wręcz. Rewers (projektant – Pani Urszula Walerzak) poza napisem Dytiatyn 16 IX 1920 przedstawia fragment znajdującego się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie fragment reprodukcji obrazu autorstwa Jerzego Kossaka „Bitwa pod Dytiatynem 16 września 1920”. Zapowiadany nakład monety ma wynosić (do) 10 000 sztuk.

20 zł, Dytiatyn

Jak wspomniałem wyżej w nauce przyjmuje się, iż Polskie Termopile to pięć bitew upamiętnionych na omówionych już monetach. Z tego też względu serię emitowaną w latach 2017-2021 uznać trzeba za zamkniętą…ale któż z nas wie co przyniesie przyszłość?

Krystian Browarny vel Piwny