...z wizytą w Muzeum Zamojskim - monety i stemple z oblężenia Zamościa

Przebywając na urlopie miałem okazję odwiedzić Muzeum Zamojskie. Wśród eksponatów można tam zobaczyć oblężnicze monety 6 groszowe i 2 złotowe wybite w 1813 r. oraz stemple użyte do produkcji dwuzłotówek. Jest to przykład jednej z dwóch emisji monet oblężniczych na ziemiach polskich w historii. Pierwsza miała miejsce za Stefana Batorego w Gdańsku. Druga właśnie w 1813 roku w Zamościu. 

Twierdza Zamość była oblegana przez armię carską podążającą za wojskami Napoleona wycofującymi się po klęsce wielkiej wyprawy z 1812 r. Oblężenie rozpoczęło się w lutym 1813 r. a dowództwo nad 4 tys. załogą twierdzy objął generał Jan Maurycy Hauke. Po około 6 miesiącach oblężenia, zapasy w twierdzy zaczęły się kończyć. Oprócz zapasów brakowało także pieniędzy. W tej sytuacji dowódca twierdzy zdecydował 3 września o wybiciu monet na potrzeby wojska.

Odpowiedzialność za wybicie monet miedzianych powierzono kapitanowi Kazimierzowi Machnickiemu, zaś za wybijanie monet srebrnych podinspektorowi Stanisławowi Konteckiemu i komisarzowi Ignacemu Zarębskiemu. Wykonanie stempli zlecono porucznikowi inżynierii Hińczowi, który jednak nie podołał temu zadaniu i zastąpił go zamojski puszkarz Mikołaj Karkowski, który z racji wykonywanego zawodu znał się na przetapianiu i hartowaniu metali. Porucznik Hińcz zajął się natomiast skonstruowaniem kafara, którym miano wybijać monety, a Stanisław Kontecki objął również funkcję nadzoru nad całą mennicą.

Fot. Paweł Białek

Fot. Paweł Białek

Surowcem do monet 2 złotowych były srebra przechowywane w kolegiacie zamojskiej - żyrandol i sześć lichtarzy, a 6 groszówek miedziane austriackie 6-krajcarówki z kasy magistratu (1330 szt.). Do emisji monet oblężniczych przystąpiono na początku listopada. Zakończenie emisji miało miejsce 15 listopada, a 2 złotówek 22 listopada. Ogółem wybito 2 złotówek na sumę 15 660 zł, a 6 groszówek na sumę 266 zł (4 330 szt.) Posłużyły one do wypłaty żołdu dla załogi twierdzy, pensji urzędników oraz zapomóg dla jeńców rosyjskich.


Fot. Paweł Białek

Emisja 6 groszówek była ostatnią dla tego nominału polskim mennictwie.

Siedziba Muzeum Zamojskiego znajduje się przy ulicy Ormiańskiej 30 w Zamościu.



Źródło: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak

Autor tekstu i zdjęć z muzeum: Paweł Białek

Komentarze