Kopertkowa kolekcja monet polskich z okresu Królestwa Polskiego

W najbliższym czasie w ofercie aukcyjnej Domu Aukcyjnego Numioutlet znajdą się miedziane i srebrne monety z okresu Królestwa Polskiego bite w latach 1816-1840 w Mennicy Warszawskiej. Pochodzą one z kolekcji kopertkowej, która liczy ponad 70 obiektów. Wśród nich jest kilka dubletów, które nie posiadają dedykowanych kopert. Jest to kolejna kolekcja jaka została przekazana na aukcje Naszego Domu Aukcyjnego. Podobnie jak oferowana w roku 2022 kolekcja monet śląskich „Silesia Collection” zbiór ten będzie sukcesywnie wystawiany na sprzedaż. Licytacje pierwszych monet wystartują w połowie lutego. Zakończenie licytacji pierwszej partii monet planowane jest na środę 22 lutego po godzinie 20:00. Także w kolejne środy o podobnej porze będą się kończyły aukcje z monetami z tej Kolekcji.

Oferowana w sprzedaży Kolekcja powstawała w okresie około 30 lat – od końca lat 80. XX wieku do połowy drugiej dekady XXI wieku. Kolekcjoner postawił sobie za cel zgromadzenia wszystkich roczników monet emitowanych w okresie Królestwa Polskiego z wyłączeniem monet rosyjsko-polskich posiadających rosyjski nominał i jego polski odpowiednik. Twórca Kolekcji samodzielnie tworzył kopertki oraz opisy. Czas w jakim powstawała Kolekcja jest szczególnie widoczny za pośrednictwem pożółkłego w różnym stopniu papieru, z którego wykonano kopertki. Ich wymiary oraz ich opisy nie są ustandaryzowane. Cechy zewnętrzne świadczą o tworzonej na bieżąco kolekcji, która nie została zamknięta i ponownie spakowana do nowych kopertek z jednolitym opisem zawartości. Na każdej z nich znajdziemy nominał, rocznik, imię króla-cara oraz odniesienie bibliograficzne do czterotomowego katalogu Edmunda Kopickiego. 

Mimo, że postawiony sobie przez Kolekcjonera cel zebrania wszystkich roczników nie został w pełni zrealizowany to jest to Kolekcja reprezentatywna skupiająca się nie tylko na miedzianych i srebrnych monetach groszowych lecz również znajduje się w niej kilkanaście monet o nominałach 2 i 5 złotych polskich. Spośród wyemitowanych w okresie istnienia Królestwa Polskiego 31 roczników i odmian  monet o nominale 1 grosz polski w prezentowanej Kolekcji znajduje się ich 22. Równie reprezentatywna liczba odmian i roczników znajduje się wśród nominału 5 groszy polskich  gdzie na 21 znanych wariantów tego nominału w kolekcji mamy ich 16 . W oferowanej w sprzedaży kolekcji koperkowej znajduje się również 9  z 15 znanych wariantów monet dwuzłotowych. Dodatkowo Kolekcja zawiera dwie monety wybite w okresie Powstania Listopadowego – 3 grosze polskie oraz 2 złote polskie z 1831 roku, które traktowane są jako swego rodzaju suplement do monet bitych w latach istnienia Królestwa Polskiego. 

Wśród znajdujących się w Kolekcji monet na szczególną uwagę zasługuje jedenaście spośród nich. Pierwszą z monet jest wybita w 1819 roku w nieznanym bliżej nakładzie za panowania Aleksandra I jednogroszówka ze znajdującymi się u dołu awersu inicjałami zarządcy mennicy Jakuba Benicke (I-B). Jest to najwyżej ceniona przez kolekcjonerów moneta o tym nominale spośród wszystkich jednogroszówek wybitych w czasie istnienia Królestwa Polskiego. Wyżej cenione są tylko: 1 grosz polski 1818 pozbawiony inicjałów Bendickego oraz 1 grosz polski 1826. Jednak obie z wspominanych monet praktycznie nie występują w handlu. Pierwsza nie ma notowań aukcyjnych, a druga na przestrzeni ostatnich 30 lat posiada raptem trzy notowania aukcyjne. Drugą z monet jest również jednogroszówka – wybita w 1823 roku „Z MIEDZI KRAIOWEY”. Jest to moneta wybita w ogromnym nakładzie 5 046 096 sztuk jednak jest to egzemplarz w bardzo dobrym stanie zachowania. Wyraźnie widoczne piórami orła na awersie oraz wyraźne literami na rewersie powodują, że przedmiot ten powinien przykuć uwagę kolekcjonerów monet z tego czasu. W zbliżony sposób widoczne detale znajdziemy na wybitej w 1825 roku jednogroszówce wybitej również „Z MIEDZI KRAIOWEY”. Moneta ta dodatkowo posiada dodającą jej szczególnego uroku zieloną patynę. 

Najpiękniejszą z monet – pod względem stanu zachowania – jakie znajdują się w oferowanej Kolekcji jest nominał 3 grosze polskie wybity w 1829 roku. Jest to popularniejszy wariant monety posiadający u dołu awersu inicjały ówczesnego zarządcy Mennicy Warszawskiej Fryderyka Hungera (F-H). Jest to moneta z resztkami połysku menniczego i wyraźnym liternictwem. Moneta ma delikatne wytarcia wystających elementów oraz detali regaliów w jakie „uzbrojony” został carski orzeł. Na awersie widać mankamenty stempla menniczego widoczne u góry z lewej strony otoku, które jednak nie wpływają na ogólny wygląd monety. Drugim defektem menniczym jest delikatne przesunięcie stempla rewersu, który spowodował brak opaski otokowej z prawej strony monety. Spośród znajdujących się w Kolekcji trzygroszówek znajduje się jedna z dopiskiem na rewersie „Z MIEDZI KRAIOWEY”. Nominał z tą adnotacją był bity jedynie w roku 1826 i 1827, przy czym nieznany jest nakład monet z 1827 roku. Właśnie moneta reprezentująca rocznik o nieznanym nakładzie znalazła się w kolekcji kopertkowej. W oferowanym w sprzedaży w Domu Aukcyjnym Numioutlet zbiorze znajdują się również dwie monety o nominale 3 grosze polskie wybite w 1840 roku. Obie mają znak Mennicy Warszawskiej w postaci liter MW. Poza stanem zachowania różnią się one kropką (rzadsza odmiana) oraz jej brakiem (popularna odmiana) po ostatniej cyfrze daty. Moneta posiadająca kropkę po zapisie daty nie dość, że jest rzadsza to jeszcze jest w lepszym stanie zachowania. Mimo, że ma ślady krążenia w obiegu to jej zużycie w połączeniu z patyną oraz przybrudzeniami nadaje jej szlachetnego wyglądu.

Spośród monet o nominale 5 groszy polskich na szczególną uwagę zasługuje moneta wybita w 1840 roku. Jest to ostatni rocznik tego nominału. Moneta ta miała również najmniejszy nakład spośród wszystkich pięciogroszówek wybitych w Królestwie Polskim – 126 991 sztuk. Znajdująca się w Kolekcji moneta była dość krótko w obiegu. Co prawda ma przetarte brzegi i znajdujące się w ich pobliżu liście z wieńca złożonego z liści lauru i liści dębu. Jednak detale umieszczonego na awersie orła są w dużym stopniu (końcówka lewego skrzydła posiada przetarcia) doskonale widoczne. Dobrze widać pióra orła oraz wszystkie z umieszczonych na orle herbów.

Spośród srebrnych monet o nominale 2 złote polskie na uwagę zasługują dwie. Pierwsza wybita została w 1821 roku. Na awersie znajduje się zwrócone w lewo popiersie cesarza rosyjskiego i króla polskiego Aleksandra I. Natomiast na rewersie znajduje się dwugłowy orzeł a na jego piersi umieszczona jest owalna tarcza herbowa z Orłem Białym wewnątrz. Tarcza zwieńczona jest zamkniętą koroną, z której spływa sobolowy płaszcz okalający herb Królestwa Polskiego. Moneta ta krążyła w obiegu co spowodowało wytarcie detali portretu. Jednak nie jest to jedynie jednolita plama w kształcie popiersia. Dostrzec można zarys pukli włosów w górnej partii głowy, zarysowanie oczodołów, nosa oraz ust. Moneta posiada wyraźne liternictwo. Stanowiący dominantę rewersu orzeł posiada widoczne detale. Drugą z monet o tym nominale jest 2 złote polskie z 1830 roku. Wygląd tej monety uległ zmianie po śmierci cara Aleksandra I w 1825 roku. Monety o nowym wzorze były bite w latach 1826-1830. W Kolekcji znajduje się ostatni rocznik dwuzłotówki. Co ciekawe na rewersie  pozostawiono popiersie zmarłego Aleksandra I. Wstępujący na tron w 1825 roku Mikołaj I był przeciwnikiem autonomii Królestwa Polskiego. Pozostawienie portretu poprzedniego cesarza na monetach wynikało z szacunku jakim na ziemiach polskich otaczano osobę cara Aleksandra I, w którym widziano wskrzesiciela Królestwa Polskiego. Umieszczone na rewersie popiersie zyskało wieniec laurowy na skroniach przez co władca został upodobniony wizualnie do cesarzy rzymskich przedstawianych na monetach antycznych. W napisie otokowym umieszczono napis: „ALEXANDER I CES(arz) ROS(yjski) WSKRZESICIEL KRÓL(estwa) POLS(kiego) 1815”. Dominantę awersu stanowi informacja o nominale okolona symbolizującym trwałość i potęgę wieńcem z liści dębu. Natomiast w napisie otokowym znajduje się imię ówcześnie panującego Mikołaja I. Podobnie jak w przypadku wspomnianej wyżej dwuzłotówki popiersie posiada widoczne detale wizerunku Aleksandra I. Są one bardziej widoczne w porównaniu ze wspomnianym wyżej nominałem. 

Spośród monet o nominale 5 złotych na szczególną uwagę zasługuje wybity w 1830 roku egzemplarz z inicjałami zarządcy mennicy Karola Gronau (K. G.). Spośród wszystkich znajdujących się w Kolekcji monet posiadających popiersie Aleksandra I ten egzemplarz ma najlepiej widoczne detale wizerunku władcy. Dodatkowo moneta ta ma dobrze widoczne pióra dwugłowego orła. Herb Królestwa Polskiego jest wytarty i nie widać detali Orła Białego. 

Dodatkowo w prezentowanej Kolekcji można wyróżnić 2 złote polskie 1831 wybite w okresie Powstania Listopadowego. Na awersie umieszczony został dwupolowy herb Królestwa Polskiego z okresu powstania z Orłem Białym i Pogonią Litewską. Znajdująca się w Kolekcji moneta to popularniejszy wariant monety, na którym jeździec ma pochwę od miecza. 

Oferowana w Domu Aukcyjnym Numioutlet Kolekcja jest jednorodnym zbiorem monet. Oglądając go widać, że był on tworzony w sposób przemyślany i konsekwentny. Nie jest to zbiór podstawowych typów monet bitych w okresie istnienia Królestwa Polskiego lecz próba zgromadzenia kompletnego zestawu wszystkich monet i ich roczników z tego czasu.

Zapraszamy do odwiedzenia Naszych aukcji, gdzie każdy kolekcjoner znajdzie coś dla siebie. Zapewniamy kolekcjonerskie podejście do powierzonych nam przedmiotów.

dr Marcin Markowski