Zygmunt II August na medalu z serii królewskiej Witolda Korskiego

Dnia 1 lipca 1569 roku, podpisano porozumienie zwane szerzej Unią Lubelską. Chciałbym wrócić do tematu medalierskiej serii królewskiej Witolda Korskiego a konkretnie do medalu poświęconego Zygmuntowi II Augustowi. Medal ten swoim wizerunkiem nawiązuje właśnie do wydarzenia, które miało miejsce w Lublinie i dało początek Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 

W latach 70-tych i 80-tych powstał cykl 44 medali z wizerunkami władców polskich. Na awersach medali z tej serii przedstawiono monety bite za panowania poszczególnych władców. Rewersy nawiązują do znaczących wydarzeń, które miały miejsce w czasie ich panowania. W ramach tej serii w roku 1980 wyemitowano medal opatrzony numerem 11 poświęcony właśnie Zygmuntowi II Augustowi. Jak i w innych tematach w tej serii tak i tutaj wybito go w trzech wariantach: tombak patynowany (1200 szt.), tombak srebrzony (1200 szt.) oraz srebro (100 szt.). 

Medal poświęcony Zygmuntowi II Augustowi i zawartej przez niego Unii Lubelskiej. Źródło: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak. 

Na awersie centralnie umieszczony został wizerunek monety "legendy" - półkopka (moneta o wartości pół kopy czyli 30 groszy) z roku 1565. Rocznik ten jest jest nad wyraz wyjątkowy - u Kopickiego określany jako R* - unikat. Inne źródła mówią o 2-3 znanych egzemplarzach. 

Po lewej stronie wizerunku półkopka znajduje się napis SIGIS (mundus) AUG (ustus) REX POLO (nie) - Zygmunt August Król Polski. Po prawej z kolei data i napis M (agnus) DUX LIT (uaniae) - Wielki Ksiąze Litewski. Poniżej daty 1545 - 1572. Należy się tu wyjaśnienie, ponieważ Zygmunt August królem został w roku 1548 - data 1545 odnosi się do rozpoczęcia bicia monet w mennicy wileńskiej. Rok 1572 to koniec panowania króla. 

Rewers medalu, skomponowany w duchu renesansu, bezpośrednio nawiązuje do wydarzenia Unii Lubelskiej z roku 1569. W dolnej części znajduje się akt podpisany dnia 1 lipca 1569 roku z napisem UNIO LVBLIN INITA (Unia Lubelska zawarta). Na akcie znajduje się kontrmarka zaczerpnięca z wizerunku dwudenara litewskiego. Powyżej aktu znajdują się tarcze herbowe Polski i Litwy - Orzeł z Pogonią, zwieńczone bogato zdobioną, renesansową koroną. 



Dwudenar 1569; źródło Warszawskie Centrum Numizmatyczne


Dokument Unii Lubelskiej podpisany 1 lipca 1569 roku. 

Półkopek - to jedna z monet w historii mennictwa polskiego, o której można powiedzieć "legendarna". Szczególnie jeśli chodzi tu o rocznik 1565, choć i rocznik 1564 kiedy tylko pojawia się na rynku aukcyjnym wzbudza ogromne emocje. Ciekawie o półkopku 1565 roku pisał Włodzimierz Ulanicki w niewielkim opracowaniu "O półkopku litewskim Zygmunta Augusta z 1565 roku" (wyd. 1897). Opisuje on egzemplarz hr Uwarowa, który wg Ulanickiego był na jego czasy jedynym znanym egzemplarzem tej monety. "Historya tego półkopka jest następująca: w 1856 roku kupił do hrabia Uwarow u antykwariusza wiedeńskiego Oberndorfa (...) Bity jest on na krążku, nieco mniejszej średnicy od półkopka 1564 r. (...) Dzięki uprzejmości hr Uwarowej, która pozwoliła zdjąć z tego półkopka galwanotypy i podać go analizie, mogłem takie galwanotypy przesłać Towarzystwu Numizmatycznemu w Krakowie (...) prosząc ich o zdanie i bliższe wiadome im szczegóły co do okazu. O ile mi wiadomo nie podoba się on wielu numizmatykom. Na pierwszy rzut oka i na mnie zrobił ujemne wrażenie., wybity jest na krążku stemplem dość płytkim, popiersie króla w nieznanej nam z innych jego monet zbroi. Że nie jest lany, lecz bity stemplem - nie ulega najmniejszej wątpliwości, gdyż nawet od nierównego uderzenia stempla cyfry roku 65 są cokolwiek zdublowane; reszta wybita czysto: wieńce i sama cyfra monarsza są bardzo dobre, jak również i popiersie - i niczym nie przypominają falsyfikatów Majnerta i innych. Przyjrzawszy się mu dokładnie i uczyniwszy nad nim analizę, zmuszeni jesteśmy przyznać ten półkopek za autentyczny". Tak oto opisał go Wł. Ulanicki. Poniżej prezentuję galwanotypy Bartynowskiego (zdjęcie 1 i 2) z aukcji Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka. Czy są to te same, które wykonywał Wł. Ulanicki, nie wiem. Poza wspomnianymi galwanotypami prezentuję poniżej również półkopka z rocznika 1564 oraz replikę rocznika 1565.







_________________________________________________


W archiwum Portalu Numizmatycznego znajduje się również artykuł szczegółowo opisujący medal poświęcony postaci króla Władysława Jagiełły - "
Władysław II Jagiełło na medalu z serii królewskiej Witolda Korskiego". 



Komentarze

  1. Dzień Dobry, mam 2 srebrne medale z serii królewskiej. Mimo ewidentnie rzadkiej i ciekawej emisji medale te nie cieszą się chyba uznaniem numizmatyków bo jak wytłumaczyć przy niewielkim nakładzie tylko 100 szt ciągle utrzymują na aukcjach ceny jak dla bulionu złomu srebrnego. Jak wytłumaczyć że próby PRL lub nawet monety z tego okresu w typie amelinium osiągają ceny kilku tysięcy złotych a piękny medal artysty o wadze 150g osiąga na aukcji kilkaset złotych. Może te medale kiedyś zyskają wiekszą estymę i warto się nimi zainteresować :)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz