"Bene Merentibus" - Dobrze Zasłużonym - August III Sas

Inaugurujemy cykl "Historia medalem pisana". Rozpoczynamy od medalu nagrodowego "Bene Merenbitus" ustanowionego w 1738 roku przez Augusta III Sasa. Wręczany corocznie dnia 3 sierpnia w imieniny króla. Medal ten bezpośrednio nawiązuje do ustanowionego przez Augusta II Orderu Orła Białego. 

Ustanowiony przez Augusta II Order Orła Białego był z założenia nadawany tylko osobom z najwyższych warstw społecznych - dziś powiedzielibyśmy, że było ono tylko dla elit czy wybranych. August III, nie mogąc nim odznaczyć, a chcąc w jakiś sposób wyróżnić osoby zasłużone dla kraju, ustanowił właśnie w 1738 roku medal Bene Merentibus (Dobrze Zasłużonym). Tym samym medal ten stał się drugim po Orderze Orła Białego odznaczenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 

Kryterium jego przydziału nie było już tak "restrykcyjne" jak order Augusta II. Dodatkowo dla zróżnicowania rangi i dokonań osób nagradzanych, medal ten był bity w srebrze i złocie. Wręczanie medali miało miejsce w imieniny króla dnia 3 sierpnia podczas uroczystego przyjęcia, którego głównymi gośćmi byli kawalerowie orderu orła białego. Ciekawie opisał to Edward hr. Raczyński: 

Uroczystość imienin króla Augusta III, którą dwór polski zwykł był w dniu 3 Sierpnia obchodzić, tem świetniejszą była, że tenże dzień był świętem orderu orła białego.

Stosownie do przepisów ówczesnej etykiety, kawalerowie orderu orła białego w dniu wspomnianym w ceremonialnych ubiorach i w łańcuchach orderowych jedli obiad u króla w saskim pałacu. Po obiedzie strzelano do tarczy, wieczorem ogród był oświecony. Uroczysty obchód dnia tego kończył się na teatralnym widowisku i fajerwerkach.

Medal bity był w srebrze i miał średnicę 52-53 mm. Na awersie widniało popiersie króla, a w otoku był napis w języku łaciński AUGUSTUS III D.G. REX POLONIARUM (August III z łaski Bożej król Polaków). Na rewersie w środku znajdował się stół z łańcuchem Orderu Orła Białego, a w otoku był napis w jęz. łaciński DE REGE ET REPUBLICA BENE MERENTIBUS (Dobrze zasłużonym dla króla i Rzeczypospolitej). Poniżej znajdowała się data nadania np. MDCCXLVIII/3 Aug. (medale były bite każdego roku z tą samą datą dzienną i datą roku bieżącego). Autorem medalu był Chrystian Sigismund Vermuth, medalier pracujący na dworze Augusta III.

Uruchomiliśmy dobrowolną zbiórkę pieniędzy na portalu www.zrzutka.pl na dalszy rozwój i działalność Portalu Numizmatycznego. Jeśli uważasz, że strona jest interesująca i warto ją wesprzeć WEJDŹ TUTAJ i dowiedz się więcej. 

Na przestrzeni lat wybijano medal z dwoma typami portretów króla tzw. wcześniejszym i późniejszym - różnica polegała na detalach ubioru i na samym "kadrze". Porównanie poniżej. 

Wizerunki pochodzą z archiwum Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka

Medal srebrny był chętnie wręczany przez króla. Dziś rzadko, ale dość regularnie pojawia się na aukcjach numizmatycznych. Medal w dobrym stanie można kupić za 4-6 tys. złotych. Jednak odbitki medalu w złocie to już klasa sama w sobie i prawdziwe rarytasy. Król wręczał je tylko najbardziej zasłużonym. Na palcach jednej ręki można policzyć ich obecność na rynku antykwarycznym. Poniżej prezentuję dwa medale 50 dukatowe z wcześniejszym i późniejszym portretem króla. Obydwa były przedmiotem licytacji na aukcjach Antykwariatu Numizmatycznego Michała Niemczyka. 

Egzemplarze pochodzą odpowiednio z 3 i 5 aukcji Antykwariatu Numizmatycznego Michała Niemczyka. Medale sprzedane za 250 000 oraz 184 000 zł. 

_________________________________________________

Uruchomiliśmy dobrowolną zbiórkę pieniędzy na portalu www.zrzutka.pl na dalszy rozwój i działalność Portalu Numizmatycznego. Jeśli uważasz, że strona jest interesująca i warto ją wesprzeć WEJDŹ TUTAJ i dowiedz się więcej. 

__________________________________________