Projekty i druki próbne banknotów emisji lubelskiej

Jeszcze podczas trwania II Wojny Światowej, na wschodnich terenach wyzwolonej Polski dekretem PKWN z dn. 24.08.1944 postanowiono wprowadzić do obiegu banknoty w walucie złotowej pod nazwą emitenta nieistniejącego jeszcze Narodowego Banku Polskiego i co jest oczywiste projekt powierzono grafikom sowieckim. Autorem tej emisji był Iwan Iwanowicz Dubasow, a druk już samych banknotów zlecono moskiewskiej drukarni Goznak. ... ale zanim nastąpił ich druk była tzw. faza projektowa, a zapewne odbyło się to tak.

Do autora Iwana Iwanowicza przyszedł wyższy rangą towarzysz partyjny i najprawdopodobniej dialog wyglądał tak :

decydent - posłuchaj Iwanowicz, nada aby ty dla Polszy banknoty razrabotał

Iwanowicz -  taktoczna tawariszcz ! Eto budjet zdjełano !

decydent -  tolko pasłuchaj Iwanowicz, to tak nada poauczit te bumagi sztoby Palaki uwidieli kto u nich Pan !

Iwanowicz – wsio normalno tawariszcz ! Taktoczna !

No i zaprojektował , proszę zwrócić uwagę na emitenta !!!

Po okazaniu projektów, które już pewnie inny decydent, wyższy rangą w szczeblu partyjnym oglądał, wezwał naszego Iwanowicza i dialog pewnie wyglądał tak :

decydent  - posłuchaj Iwanowicz – szto eto tu napisano do czorta !?

Iwanowicz – ano Krasnaja Armja tawariszcz

decydent – wot durak !!  Krasnaja Armja I Polsza !!??  toż to oni tam te bumagi oplujutsa !

Iwanowicz – ale …

decydent – milczeć ! Natychmiast mi to isprawit !

Iwanowicz – taktoczna tawariszcz ! Eto budjet zdjełano !

I mamy już banknoty w fazie wydruków próbnych :

Proszę zwrócić uwagę, że  wśród druków próbnych znalazły się nominały 10gr i 20gr , które nie weszły do obiegu, a brak jest najwyższego nominału 500 zł . Widać, ówcześni decydenci postanowili o “przesunięciu” emisji na wyższe nominały, bez druku tych najniższych. Zaskakująca też jest sama kolorystyka zarówno projektów, jak i druków próbnych, cóż pewnie z przyczyn ekonomicznych wydrukowano całą emisję lubelską już na papierze białym, a szkoda, bo byłoby znacznie piękniej.

Autorem zdjęć jest Zbyszek Szustek (słowacki kolekcjoner) - Nieznane projekty i odbitki próbne Narodowego Banku Polskiego z 1944 - Pieniądz i banki. "Wspólnota dziejów" - Supraśl 5-7.09.2002 str. 167-170. Jest to materiał z V Międzynarodowej Konferencji Numizmatycznej PTN ZG.

Paweł Pawłowski (pawpaw)