Jan Kazimierz Waza - Skarby Stanisława Augusta

Narodowy Bank Polski opublikował wizerunki osiemnastej monety w serii "Skarby Stanisława Augusta" z wizerunkiem króla Jana Kazimierza. Emisja przewidziana jest na 26 stycznia 2021. Jest to seria ciesząca się największym zainteresowaniem na rynku kolekcjonerskim wśród obecnie emitowanych monet Narodowego Banku Polskiego. Odwzorowuje ona słynną osiemnastowieczną serię medalierską z wizerunkami królów Polski wykonaną na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego.

50 zł; Ag 999; 45 mm; 62,20 g, do 5 000 sztuk

500 zł; Au 999,9; 45 mm; 62,20 g, do 600 sztuk

Na rewersie monety widnieje przeniesione z medalu popiersie króla (według obrazu pędzla Marcella Bacciarellego) profilem w lewo, w długiej peruce, z wąsami i nikłą brodą, w zbroi rajtarskiej, w żabocie przewiązanym wstążeczką i w halsztuku, z płaszczem gronostajowym, z Orderem Złotego Runa.

Na awersie monety czytamy tekst z rewersu medalu (w tłumaczeniu): Drugi syn Zygmunta III z Konstancji Austriaczki, przez 20 lat walcząc dzielnie ze zmiennym szczęściem, po wojnach z Kozakami, Tatarami, Szwedami, Moskwą, Węgrami i – o zgrozo – z Polakami, zniechęcony nieszczęściami złożył koronę królewską. Umarł bezdzietny w Nevers we Francji roku pańskiego 1672, mając lat 61, dnia 16 grudnia.

O serii:

Królewskie medale powstawały w mennicy warszawskiej w latach 1791–1797/1798. Ich twórcami byli dwaj wybitni medalierzy Jan Filip Holzhaeusser i Jan Jakub Reichel. Medale były wzorowane na portretach namalowanych w latach 1768–1771 przez Marcella Bacciarellego do Pokoju Marmurowego w Zamku Królewskim w Warszawie. Monety emitowane przez Narodowy Bank Polski są wiernymi replikami medali, zachowują średnicę i wysokość reliefu oryginałów. Dotyczy to portretów królewskich prezentowanych na rewersach monet. Odwrotne strony medali z życiorysami królów, umieszczone na awersach monet, zostały pomniejszone, ponieważ towarzyszy im otok z nazwą państwa, godłem Rzeczypospolitej, nominałem oraz rokiem emisji. Życiorysy monarchów, jak również napisy na awersach medali towarzyszące portretom władców, zredagowane są po łacinie. Ostatecznej redakcji tych tekstów dokonał zapewne sam król Stanisław August. Imiona monarchów w języku polskim umieszczone zostały na boku monet; tamże znajduje się nazwa serii „Skarby Stanisława Augusta”. 

Poczet królów polskich wykonany na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego składał się z wizerunków 23 monarchów. Był tu o jeden portret królewski więcej niż na obrazach Bacciarellego, którego cykl obejmuje 22 obrazy. Dodatkowy portret Stanisława Leszczyńskiego, umieszczony na medalu, powstał najprawdopodobniej na podstawie obrazu Jana Bogumiła Plerscha. Obie serie, malarska i medalierska, zaczynają się od Bolesława Chrobrego, a kończą wizerunkiem Augusta III Sasa. W Pokoju Marmurowym od XVIII wieku naczelne miejsce zajmuje jednak kilkakrotnie większy od pozostałych królewskich portretów wizerunek Stanisława Augusta w pełnej postaci, w stroju koronacyjnym. Zapewne więc i serię medalierską zamykać miał medal z wizerunkiem aktualnie panującego monarchy. Abdykacja, emigracja i rychła śmierć króla w początku 1798 r. uniemożliwiły realizację tego zamierzenia.

Seria monet „Skarby Stanisława Augusta” obejmuje 24 wizerunki monarchów – 23 z oryginalnej serii królewskiej oraz portret Stanisława Augusta, odtworzony według medali z epoki. Tak jak w XVIII wieku medale, monety będą bite w złocie i w srebrze.

Powyższy tekst pochodzi z folderu emisyjnego Narodowego Banku Polskiego. 

Wizerunki wszystkich dotychczas wyemitowanych w tej serii monet można znaleźć na stronie Narodowego Banku Polskiego. 

Źródło:

folder emisyjny NBP: https://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2021/2021_01___jan_kazimierz_pl.pdf