Mennictwo Wschowskie - bogato ilustrowana monografia

Na przestrzeni dziesięcioleci wiele mennic działających na ternie Polski doczekało się swoich monografii. W roku 2018 ukazała się również pierwsza w dziejach numizmatyki obszerna publikacja dokumentująca działalność mennicy we Wschowie na przestrzeni 400 lat. Autorem monografii jest Pan Ryszard Piotr Kozłowski. Książka jest godna polecenie nie tylko numizmatykom zbierającym monety wschowskie, ale myślę że wszystkim. To jedna z tych publikacji, którą każdy powinien przeczytać, żeby wzbogacić swoją wiedzę ogólną o historii i dziejach mennictwa w Polsce. W tym miejscu zachęcam również do odwiedzenia strony WSCHOWSKIE MENNICE. 

W monografii przedstawiona została historia wybijania rozmaitych monet w imieniu i na rzecz książąt, królów polskich oraz miasta, która miała miejsce na przestrzeni prawie 400 lat. Działalność dwóch mennic: starszej – zlokalizowanej w obrębie murów obronnych, i młodszej – wybudowanej na przedmieściu Wschowy, została uporządkowana w ramach czterech zamkniętych okresów, stanowiących jednocześnie rozdziały książki:

– pierwszy (przedjagielloński) – od około 1240 r., tj. od lokacji miasta i rozpoczęcia w nim działalności menniczej, do końca XIV w., źródłowo nieudokumentowany i bez jednoznacznie przypisanych Wschowie monet, wobec zbyt małej liczby cech ikonograficznych wybitych na awersach i rewersach zachowanych numizmatów, które mogłyby bez wahania wskazać na wschowskie źródło ich pochodzenia;

– drugi (jagielloński) – od 1404 do 1561 r., w okresie panowania królów z rodu Jagiellonów (od Władysława II Jagiełły do Zygmunta II Augusta), słabo udokumentowany, lecz z wieloma numizmatami, których ikonografia awersów i rewersów wskazuje na wschowskie pochodzenie, pomimo polemiki współczesnych numizmatyków nt. miejsca wybicia niektórych egzemplarzy monet;

– trzeci (zygmuntowski) – od 1588 do 1619 r., w okresie panowania Zygmunta III Wazy, najlepiej źródłowo udokumentowany wraz z wieloma egzemplarzami monet miejskich i królewskich przypisanych wschowskim mennicom;

Trojak 1595 Mennica Wschowa, Zygmunt III Waza

– czwarty (kazimierzowski) – od 1650 do 1663 r., w okresie panowania Jana Kazimierza Wazy (1609–1672), słabo udokumentowany źródłowo, lecz poparty wieloma opisanymi królewskimi monetami.

Ort 1650 Mennica Wschowa, Jan Kazimierz

Szeląg 1650 Mennica Wschowa, Jan Kazimierz

Każdy rozdział wieńczą katalogi wschowskich monet zawierające ich reprodukcje, w tym tych w ogóle nieznanych lub niepublikowanych w formie fotograficznej.

W książce opublikowano również nieznane dokumenty oraz wyniki przeprowadzonych przez autora analiz materiału numizmatycznego pozwalające wprowadzić zmiany do dotychczas obowiązującej proweniencji monet wielkopolskich. Recenzentem książki jest wybitny polski historyk i numizmatyk, prof. dr hab. Borys Paszkiewicz.

Spis treści:

Wstęp  /7

Wprowadzenie  /11

1. Początki wschowskiego mennictwa  /17

1.1. Ukształtowanie się Wschowy i Ziemi Wschowskiej  /19

1.2. Początki działalności menniczej we Wschowie  /21

1.3. Lokalizacja miasta  /23

1.4. Wątpliwości co do działalności wschowskiej mennicy przed 1404 rokiem  /25

1.5. Czy mennica we Wschowie mogła powstać w okresie panowania Henryka II Pobożnego  /27

1.6. Brakteatowy okres wschowskiego mennictwa  /31

1.7. Mennica w okresie reformy kwartnikowej  /34

1.8. Produkcja monetarna Wschowy od panowania Kazimierza Wielkiego do końca XIV wieku  /39

1.9. Podsumowanie  /44

1.10. Katalog monet emitowanych we wschowskiej mennicy w XIII i XIV wieku (hipoteza)  /46

2. Jagielloński okres w mennictwie Wschowy  /47

2.1. Przywilej menniczy Władysława II Jagiełły  /49

2.2. Wczesne emisje denarów w okresie panowania Władysława II Jagiełły  /52

2.3. Królewski okres mennicy we Wschowie w latach 1416-1422  /54

2.4. Działalność wschowskiej mennicy po ogłoszeniu czerwińskiego zakazu emisji królewskich monet  /58

2.5. Emisje denarów miejskich z tarczą herbową typu hiszpańskiego na rewersie  /61

2.6. Emisje denarów z tarczą herbową typu niemieckiego  /66

2.7. Kwartniki  /69

2.8. Denary emitowane w okresie panowania Zygmunta II Augusta  /71

2.9. Podsumowanie  /74

2.10. Katalog monet wschowskich wyemitowanych w okresie panowania Jagiellonów  /76

3. Mennictwo Wschowy za panowania Zygmunta III Wazy  /81

3.1. Emisje miejskiej mennicy  /84

3.2. Królewska mennica we Wschowie w okresie panowania Zygmunta III Wazy   /97

3.3. Charakterystyka wschowskich monet królewskich  /108

3.3.a. Szelągi koronne  /108

3.3.b. Grosze  /110

3.3.c. Trojaki  /112

3.3.d. Szóstaki  /128

3.3.e. Dukaty  /128

3.4. Podsumowanie  /129

3.5. Katalog monet miejskich wyemitowanych w latach 1588-1619  /130

3.6. Katalog monet królewskich wyemitowanych w latach  1588-1601  /133

4. Mennica królewska za panowania Jana Kazimierza  /159

4.1. Otwarcie mennicy królewskiej we Wschowie  /163

4.2. Emisje królewskich monet w latach 1650-1655  /166

4.2.a. Szelągi koronne  /166

4.2.b. Grosze  /166

4.2.c. Półtoraki  /167

4.2.d. Dwugrosze  /168

4.2.e. Trojaki  /169

4.2.f. Szóstaki  /169

4.2.g. Orty  /170

4.2.h. Półtalary i talary  /171

4.2.i. Dukaty  /173

4.3. Wschowska mennica w okresie potopu szwedzkiego i po wyzwoleniu Wschowy  /174

4.4. Prawdopodobne emisje monet królewskich w latach 1657-1663  /178

4.4.a. Szelągi koronne  /182

4.4.b. Półtoraki  /183

4.4.c. Trojaki  /183

4.4.d. Szóstaki  /184

4.4.e. Orty  /184

4.4.f. Dukaty  /185

4.4.g. Tymfy  /186

4.5. Podsumowanie  /187

4.6. Katalog monet wyemitowanych we Wschowskiej mennicy w latach 1650-1655  /187

Zakończenie  /203

Bibliografia  /211

Spis źródeł ilustracji  /229

Wykaz skrótów zdjęć i rysunków użytych w katalogach monet  /234

Streszczenia  /235

Mittelalterliche und neuzeitliche Munzstatten von Wschowa  /237

The coinage of Wschowa  /241

Mennictwo wschowskie

Autor: Ryszard Piotr Kozłowski

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 243

Oprawa: twarda

Format: 21,5 cm x 30,0 cm